تبیین ترکیب شیمیایی سازندگان ماگمایی در تکوین اسکارن های آهکی فشارک، شمال شرق اصفهان، مرکز ایران

در منطق? وژه (فشارک)، شمال شرق اصفهان، سنگ های گرانیتوئیدی به سن الیگو – میوسن در کربنات های میلونیتی نفوذ کرده و تراوش سیال هیدروترمال از طریق سطوح تورق کربنات ها باعث متاسوماتیسم و تشکیل اسکارن شده است. کانی های اسکارن عبارتند از ولاستونیت، گارنت گراندیت، اپیدوت، اسکاپولیت، دیوپسید و کوارتز. کلسیت نیز همراه با این کانی ها در سنگ اسکارنی دوباره متبلور شده است. ترکیب شیمیایی کانی های اسکارن نشان می دهد که در مراحل اسکارن زایی و تشکیل کانی های اسکارنی تراوش فاز سیال از منشاء ماگمای گرانیتوئیدی تأثیر زیاد داشته است. زوناسیون گارنت گراندیت که بویژه با تغییرات سازند? آندرادیت مشخص می شود، بیانگر تغییرات متناوب فاز سیال در حین متاسوماتیسم است. مقایس? ترکیب شیمیایی سنگ های اسکارنی و کربنات های غیر اسکارنی نشان می دهد فراوانی عناصر sio2، al2o3، tio2، fe2o3، mgo و k2o در اسکارن به ترتیب 28/4 – 99/1، 11/5 – 22/3، 54/5 – 09/3، 87/5 – 76/1، 58/4 – 68/1 و 36/6 – 12/0 برابر همین عناصر در سنگ کربناتی قبل از متاسوماتیسم بوده است. همچنین از بین عناصر فرعی v، zn، zr، rb، cr، ba، yو lrees نیز در اسکارن نسبت به سنگ های کربنات، به ترتیب 92/6 – 04/4، 84/35 – 42/1، 00/10 – 40/3، 88/8 – 14/0، 00/6 – 40/2، 62/21 – 11/2، 61/5 – 38/2 و 79/26 – 71/12 برابر شده اند. به طور کلّی، عناصر اصلی si، al، ti، fe، mg، k و عناصر فرعی v، zn، zr، rb، cr، ba، y و lrees در حین انجام واکنش های متاسوماتیک از سیال ماگمایی وارد ترکیب سنگ های اسکارنی شده اند. عنصر sr نیز در برابر غنی شدگی در اسکارن مقاومت کرده است. عناصر فرعی لیتوفیل، نسبت به عناصر کالکوفیل و سیدروفیل، در اسکارن بیشترین غنی شدگی را نشان می دهند. عناصر خاکی کمیاب سبک (lree) نیز نسبت به عناصر خاکی کمیاب سنگین (hree) در اسکارن غنی شدگی بیشتری دارند. مطالع? زوناسیون گارنت در اسکارن وژه (گروسولار 3/70 تا 3/88 و آندرادیت 10 تا 8/26) به کمک میکروپروب الکترونی نشان می دهد که از مرکز به حاشیه تغییرات اساسی در عناصر تیتانیم، آلومینیم، آهن، منگنز و منیزیم دیده می شود که فراوانی آنها در زون های مختلف گارنت به ترتیب برابر است با 82/2 – 13/0، 92/19 – 13/15، 22/9 – 16/1، 49/0 – 0 و 46/0 – 20/0. در زون های مختلف، تغییرات عناصر آلومینیم، تیتانیم و آهن به طور متناوب تکرار می شود. بنابراین، عامل اصلی بوجود آورند? زوناسیون در گارنت، تغییرات تناوبی آهن، آلومینیم و تیتانیم در فاز سیال بوده است. در زون های مختلف گارنت های وژه، عناصر آهن و آلومینیم به طور کامل جایگزین یکدیگر شده اند که طی دوره های مختلف باعث بوجود آمدن زوناسیون کمپلکس در گارنت شده اند.